बच्चाको सामान्य विकासका लागि अरु बच्चाहरुसँग खेल्नु आवश्यक हुन्छ किनकि खेलको समयमा बच्चाले जीवनउपयोगी धेरै कुराहरु सिक्न सक्छ । यसो गर्नाले लामो समय सम्म सामाजिक सम्बन्ध कायम गर्न बच्चाले नयाँ नयाँ साथीहरु भेट्छ । बच्चा खेल मैदानमा रमाइरहेको बेला तपाई स्वयं पनि त्यहाँ पुग्नु महत्वपूर्ण हुन्छ । घरको वातावरणमा ध्यान दिनुहोस् र घरलाई खेलको समयमा सुरक्षित पार्नुहोस् । अरु बच्चाहरुसँग कसरी राम्रोसँग खेल्ने भनेर सिकाउनुहोस् । याद गर्नुहोस्, यो एकै पटकमा सिकिने कुरा होइन । वरपरको वातावरण र तपाईबाट बच्चाले के सिकेको छ त्यो महसुस गर्न दिनुहोस् । खेलका लागि अवसर जुटाउनु महत्वपूर्ण हुन्छ । यसका लािग अन्य बच्चालाई तपाईको घरमा आमन्त्रण गर्नुहोस् वा खेल मिति निश्चित गर्नुहोस् । यसो गर्नाले सबै बच्चाले समान रुपमा रमाइलो गर्न सक्छन् । खेलको बखत घरको वातावरण सुरक्षित हुनुपर्छ । सहयोग नमागे सम्म बच्चाहरुको खेलमा हस्तक्षेप नगर्नुहोस् । कुनै पनि समस्या आएमा उनीहरु आफैलाई समाधान गर्न दिनुहोस् ।
बच्चाहरुलाई यो उमेरमा अरुको धारणा बुझ्न निकै कठिन हुन्छ, त्यसलै कहिलेकाँही उनीहरुले आक्रमक व्यवहार देखाउनु सामान्य हो । यसमा तपाईले प्रतिक्रिया जनाउनु पर्दैन । याद गर्नुहोस्, उनीहरुको यो व्यवहार कसैलाई हानी गर्नमा लक्षित हुँदैन । आवश्यक पर्दा बच्चालाई राम्ररी बुझाइदिनु होस्, जुन उसले सिक्ने महत्वपूर्ण शिक्षा हुनेछ । खराब वानीका लागि सजाय दिनु भन्दा सधै राम्रो बानीका लागि उत्प्रेरित गर्नु वेश हुन्छ । बच्चाले सबै कुरा देखिरहेका हुन्छन् र चाँडै सिकिरहेका पनि हुन्छन् । घरभित्रको खेलमा मात्र बच्चालाई सिमित नगर्नुहोस्, बाहिर पनि लैजानुहोस् । कुनै पनि साना गाडी चलाउनु अघि नै त्यसको आधारभूत सीपबारे बच्चालाई थाहा भएको हुनुपर्छ । दुई वर्ष सम्मका बच्चाहरु आफ्ना दृष्टिकोणमा मात्र भर परेका हुन्छन्, तर तीन वर्षको भएपछि उनीहरुको दिमागी तथा कानको भित्री भागको विकासले शारिरिक क्षमता वृद्धिले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको हुन्छ । यो परिवर्तनले अस्थायी रूपमा द्ध(छ वर्षको उमेरमा बच्चाको विकास रोक लगाउन समन्वयमा सक्छ।
कहिलेकाँही बच्चाहरुलाई सन्तुलन कायम गर्न केन्द्रित भएको पाउनुहुन्छ जसले बच्चाको अन्य क्षेत्रको विकासमा बाधा सिर्जना गर्न सक्छ । समयसँगै उसलाई उफ्रने, दौडने जस्ता खेल अत्यन्त साधारण लाग्न थाल्छन् । बच्चाको उमेर, क्षमता अनुसार उसका लागि खेलको छनौट गर्नुपर्छ ।
माथि नै उल्लेख भए अनुसार बच्चाहरु आफ्नै तरिकाले बढिरहेका हुन्छन् । माथि उल्लेखित समय र वृद्धि विकासको ढाँचामा केही फरक परेमा समेत तपाई आत्तिनु पर्दैन । तर चार वर्षको भएपछि बच्चाले तल उल्लेखित क्रियाकलाप गरेकै हुनुपर्छ, त्यसो नभएमा अवस्थमा तपाईले चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्नुपर्छ ।
-
बल फाल्ने
-
उही ठाउँमा उफ्रने
-
तीन पाङग्रे साधन चलाउने
-
बुढी औला र अन्य औलाको सहयोगमा लेख्ने कुरा च्याप्ने
-
गोलकार बस्तुको आकृति उतार्ने
-
चार वटा वर्गको सहायताले टावर बनाउने
-
खेलमा रुची देखाउने
-
परिवारका सदस्य बाहेकका व्यक्तिलाई प्रतिक्रिया जनाउने
-
तीन वा सो भन्दा बढी शब्द प्रयोग गरी वाक्य बनाउने
-
म र तिमी जस्ता शब्दको सही प्रयोग गर्ने
बच्चाले नियमित तलका गतिविधि गरेमा पनि चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्नुपर्छ ।
-
अविभावकले एक्लै छोडदा रोएमा
-
अरु बच्चालाई वेवास्ता गरेमा
-
लुगा लगाउन, सुत्न वा नुहाउन नचाहेमा